COVID-19 & Καρκίνος
Εμβολιασμός
Η ΕΛΛΟΚ συγκεντρώνει έγκυρες πηγές πληροφόρησης σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της COVID-19, για να υποστηρίξει τα μέλη της, τους ασθενείς και την ογκολογική κοινότητα εν γένει. Λόγω της ταχέως εξελισσόμενης κατάστασης, η ΕΛΛΟΚ θα ανανεώνει συχνά τη λίστα αυτή.

© iStock
Ένα εμβόλιο μπορεί να αντενδείκνυται για ορισμένα άτομα, πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να τους χορηγείται. Πριν από τη χορήγηση ενός εμβολίου θα πρέπει να προηγείται συζήτηση με επαγγελματία του τομέα της υγείας σχετικά με τις πιθανές αντενδείξεις.
Αντενδείκνυται η χορήγηση εμβολίου σε άτομα που είναι αλλεργικά σε κάποια από τις δραστικές ουσίες ή τα συστατικά που αναφέρονται στις πληροφορίες προϊόντος του εμβολίου.
Το ιστορικό «αναφυλακτικής» ή άλλης σοβαρής αλλεργικής αντίδρασης μετά από τη χορήγηση εμβολίου αποτελεί αντένδειξη για τη χορήγηση των επόμενων δόσεών του. Η αναφυλαξία είναι μια σπάνια, ταχεία και έντονη αλλεργική αντίδραση που μπορεί να προκαλέσει σοκ, οίδημα και δυσκολία στην αναπνοή. Συνήθως εμφανίζεται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα από την έκθεση του εμβολιαζόμενου στον αλλεργιογόνο παράγοντα. Στην περίπτωση που κάποιο άτομο εμφανίσει αναφυλακτική ή άλλη σοβαρή αλλεργική αντίδραση μετά από τη χορήγηση εμβολίου, το εμβόλιο αυτό δεν θα πρέπει να του ξαναχορηγηθεί παρά μόνο εφόσον αποκλειστεί εντελώς το ενδεχόμενο η αντίδραση να προήλθε από το εμβόλιο.
Ορισμένες διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος (π.χ. συγγενείς ανοσολογικές ανεπάρκειες), ή θεραπευτικές αγωγές (π.χ. χημειοθεραπεία, μεταμόσχευση μυελού των οστών ή άλλου οργάνου, ή χορήγηση υψηλών δόσεων στεροειδών) αποτελούν αντενδείξεις για τη χορήγηση ορισμένων εμβολίων όπως, για παράδειγμα, το εμβόλιο της ιλαράς, της παρωτίτιδας, της ερυθράς, της ανεμευλογιάς ή το πόσιμο εμβόλιο του τύφου.
Σε ορισμένες περιπτώσεις συνιστάται η ολοκλήρωση της απαιτούμενης ανοσοποίησης πριν από την έναρξη θεραπευτικής αγωγής, δεδομένου ότι κατά τη διάρκεια της αγωγής ο ασθενής ενδεχομένως να διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο λοίμωξης. Οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς επωφελούνται επίσης από τον πλήρη εμβολιασμό των οικείων τους (π.χ. μέλη της οικογένειας, φροντιστές), μιας και τους παρέχει επίσης έμμεση προστασία.
Η χορήγηση ορισμένων εμβολίων όπως της ιλαράς, της παρωτίτιδας και της ερυθράς αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Πρέπει να καταβάλλεται κάθε προσπάθεια ούτως ώστε οι γυναίκες να λαμβάνουν όλα τα εμβόλια που συνιστώνται στο πλαίσιο του προγραμματισμένου εμβολιασμού προτού φτάσουν σε αναπαραγωγική ηλικία. Οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας θα πρέπει να συζητούν με τον γιατρό τους σχετικά με τη χορήγηση των συνιστώμενων εμβολίων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη.
Ενδεχομένως για ορισμένα εμβόλια να υπάρχουν και άλλες αντενδείξεις για τις οποίες θα πρέπει να συζητήσετε σχετικά με τον γιατρό σας.
Ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο (θα μεταφερθείτε στο site της Ευρωπαϊκής Επιτροπής):
Ερωτήσεις & Απαντήσεις σχετικά με τον εμβολιασμό κατά της Covid-19 στην Ευρωπαϊκή ένωση
Διεθνής ομάδα γιατρών από 29 χώρες παρέχει, συγκεντρωμένες σε ένα κείμενο, οδηγίες εμβολιασμού COVID-19 για ασθενείς με καρκίνο.
Συντονιστής της μελέτης ο Επίκουρος Καθηγητής Ογκολογίας Ντέιβιντ Μάουρι, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, Ελλάδα
Οι οδηγίες εκτός από Ελληνικά είναι διαθέσιμες σε 28 γλώσσες εδώ.
Οδηγίες για τον εμβολιασμό Covid-19 για ογκολογικούς ασθενείς
Οι ασθενείς με καρκίνο συστήνεται να εμβολιαστούν ανεξάρτητα
α) εάν έχουν ενεργό καρκίνο,
β) το είδος της αντικαρκινικής θεραπείας που λαμβάνουν,
γ) εάν είναι σε περίοδο παρακολούθησης μετά από αντικαρκινική θεραπεία,
δ) εάν είναι μετά από ενεργό καρκίνο, χωρίς ενεργό νόσο πλέον.
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένες συγκεκριμένες συστάσεις για το χρονοδιάγραμμα εμβολιασμού Covid-19 και την προτεραιότητα σε ασθενείς με καρκίνο προτάθηκαν από διάφορα εθνικά και διεθνή ιδρύματα (ρωτήστε το γιατρό σας για τον χρόνο εμβολιασμού και τις λεπτομέρειες προτεραιότητας).
-
-
- Εάν έχετε ενεργό καρκίνο ή αιματολογική κακοήθεια που απαιτεί χημειοθεραπεία ή αν έχετε διαγνωστεί με συμπαγή όγκο τα τελευταία 5 χρόνια, ενδέχεται να έχετε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο Covid-19 και κατά πάσα πιθανότητα θα έχετε προτεραιότητα για τον εμβολιασμό Covid-19 ( ρωτήστε την ομάδα σας για τη συγκεκριμένη ομάδα κινδύνου που ανήκετε και την ανάγκη προτεραιότητας).
- Ο εμβολιασμός ενδείκνυται ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη θεραπεία καρκίνου που λαμβάνετε (ακτινοθεραπεία, ανοσοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή άλλη ειδική βιολογική θεραπεία) ή εάν έχετε κάνει μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων. Η αναμονή για εμβολιασμό δεν αποτελεί λόγο αναβολής ή καθυστέρησης της θεραπείας σας.– Συνιστάται ο εμβολιασμός πριν από την έναρξη της χημειοθεραπείας, όταν αυτό είναι εφικτό. Εάν λαμβάνετε ήδη χημειοθεραπεία, συνιστάται να κάνετε το εμβόλιο όταν τα λευκά αιμοσφαίρια βρίσκονται εντός φυσιολογικών ορίων.– Εάν λαμβάνετε κυτταροτοξική χημειοθεραπεία ή ανοσοθεραπεία, ορισμένες αρχές προτείνουν ο εμβολιασμός να γίνει 15 ημέρες μετά τη θεραπεία και 7 ημέρες πριν από την επόμενη θεραπεία, όταν αφορά τρισεβδομαδιαία σχήματα. Εναλλακτικά, συνιστάται να πραγματοποιείται εμβολιασμός μεταξύ των κύκλων χημειοθεραπείας και μακριά από την περίοδο του ναδίρ (περίοδος χαμηλού αριθμού λευκών αιμοσφαιρίων αίματος, συνήθως 7-14 ημέρες μετά τη θεραπεία, αλλά αυτό μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη συγκεκριμένη θεραπεία). Συνιστάται γενικά η θεραπεία να αποφεύγεται όταν αναμένονται παρενέργειες εμβολίου.– Για ασθενείς που πρόκειται να ολοκληρώσουν κυτταροτοξική θεραπεία, συνιστάται η χορήγηση της πρώτης δόσης του εμβολίου μετά τη ολοκλήρωση της θεραπείας και την πάροδο της περιόδου ναδίρ. Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση λαμβάνεται μετά από συζήτηση, με τον γιατρό σας ή την ομάδα σας για την καλύτερη επιλογή για εσάς.– Σε περίπτωση προγραμματισμένης χειρουργικής επέμβασης, συνιστάται ο εμβολιασμός να γίνεται τουλάχιστον 1 εβδομάδα πριν από την επέμβαση. Ο εμβολιασμός μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή μετά την επέμβαση, με βέλτιστο αριθμό λευκών αιμοσφαιρίων. Ζητήστε περαιτέρω συμβουλές από το γιατρό ή την ιατρική σας ομάδα.
- Εάν κάνατε α) αλλογενή μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων ή β) θεραπεία που προκαλεί μείωση των κυττάρων Β, μπορείτε να λάβετε το εμβόλιο μερικούς μήνες αργότερα, με την πολιτική και τις προτάσεις να είναι διαφορετικές μεταξύ παρόχων (ESMO, HCS, BSMO, DGHO, ASCO, ASH, UK Chemotherapy Board). Ρωτήστε το γιατρό σας τι ισχύει καλύτερα για εσάς. Ορισμένοι ασθενείς ενδέχεται να αντιμετωπίσουν μειωμένη προστασία μετά τον εμβολιασμό λόγω της θεραπείας τους. Εμπιστευτείτε τον γιατρό σας, εάν είστε σε αυτήν την υποομάδα ασθενών, ο γιατρός σας θα σας ενημερώσει.
- Ο εμβολιασμός δεν απαγορεύεται σε ασθενείς με προηγούμενη μόλυνση ή λοίμωξη Covid-19 μετά την πρώτη δόση εμβολίου και δεν είναι απαραίτητο να κάνετε test για μόλυνση Covid-19 πριν από τον εμβολιασμό, καθώς ακόμη και αν έχετε υποστεί Covid-19 λοίμωξη στο παρελθόν, ο εμβολιασμός ενισχύει την ασφάλειά σας (ενισχύοντας τη μνήμη του ανοσοποιητικού συστήματος). Οι AIOM, COMU, CIPOMO, HESMO προτείνουν να γίνει 15 ημέρες μετά την πλήρη ανάρρωση από τη Covid-19 μόλυνση ή 1 μήνα μετά την έναρξη της λοίμωξης.
Οι ASCO, CDC προτείνουν να γίνει έως και 6 εβδομάδες (42 ημέρες) μετά την πρώτη δόση εμβολίου σε περίπτωση μόλυνσης μετά την πρώτη δόση εμβολιασμού.
Εάν έχετε λάβει θεραπεία αντισωμάτων ως μέρος της θεραπείας νόσου Covid-19, μπορείτε να εμβολιαστείτε μετά από τουλάχιστον 90 ημέρες.Αντενδείξεις για τον εμβολιασμό
Οι αντενδείξεις για τον εμβολιασμό είναι οι ίδιες που ισχύουν για τον γενικό πληθυσμό.
1) Ο εμβολιασμός ΔΕΝ ενδείκνυται σε εσάς εάν έχετε αντενδείξεις στο εμβόλιο ή σε οποιοδήποτε συγκεκριμένο συστατικό των εμβολίων SARS – CoV 2, όπως σοβαρή αλλεργική αντίδραση.
2) Εάν είχατε στο παρελθόν σοβαρή αλλεργική αντίδραση σε άλλα εμβόλια ή ενέσιμα φάρμακα ή έχετε συγκεκριμένους τύπους αλλεργίας, συζητήστε το με έναν γιατρό, καθώς η καθοδήγηση μπορεί να διαφέρει. Επιπλέον, είναι γενικά αποδεκτό ότι εάν έχετε ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης / αναφυλαξίας σε ένα εμβόλιο, φάρμακο ή τροφή, συνιστάται να μην λάβετε το εμβόλιο Pfizer. Συζητήστε το με έναν γιατρό, καθώς η καθοδήγηση μπορεί να διαφέρει μεταξύ διαφορετικές εθνικές αρχές και ιατρικούς παρόχους.Εάν είχατε σοβαρή αλλεργική αντίδραση μετά την πρώτη χορήγηση εμβολίου, πιθανότατα δεν θα σας δοθεί η δεύτερη δόση. Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση, καθώς η πολιτική εμβολιασμού μπορεί να διαφέρει σε διαφορετικές χώρες, συζητήστε το με τον γιατρό σας. Όσον αφορά το εμβόλιο AstraZeneca, ασθενείς με ιστορικό αναφυλαξίας ή αγγειοοιδήματος αποκλείστηκαν από κλινικές δοκιμές.
Δεδομένου ότι υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία σχετικά με τις επιδράσεις του εμβολιασμού Covid-19 σε ασθενείς με καρκίνο όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και τη διάρκεια της ανοσίας, καθώς και τις αλληλεπιδράσεις με θεραπείες καρκίνου, οι πληροφορίες και η καθοδήγηση σχετικά με τον εμβολιασμό ασθενών με καρκίνο θα προκύψουν από την εμπειρία που θα ακολουθήσει ως αποτέλεσμα από τα προγράμματα εμβολιασμού της κάθε χώρας και τα δεδομένα του πραγματικού κόσμου. Όλες οι πληροφορίες είναι εμπειρικές και αυξάνονται με την πάροδο του χρόνου, καθώς η πανδημία Covid-19 θα είναι μακροχρόνια και περιλαμβάνει διαφορετικές φάσεις στο χρόνο.
-
Βιβλιογραφία:
- Mauri D, Kamposioras K, Tolia M, Alongi F, Tzachanis D; International Oncology Panel and European Cancer Patient Coalition collaborators. Summary of international recommendations in 23 languages for patients with cancer during the COVID-19 pandemic. Lancet Oncol. 2020 Jun;21(6):759-760. doi: 10.1016/S1470-2045(20)30278-3. Epub 2020 May 13. PMID: 32410877; PMCID: PMC7220173.
- ASTRO-American Society for Radiation Oncology (ASTRO); 2021; COVID-19 Clinical Guidance -ASTRO Recommendation on COVID-19 Vaccination for Cancer Patients Receiving Radiation Therapy; https://www.astro.org/Daily-Practice/COVID-19-Recommendations-and-
Information/Clinical-Guidance:
- ASH: https://www.hematology.org/covid-19/ash-astct-covid-19-and-vaccines
- ASCO: https://www.asco.org/asco-coronavirus-resources/covid-19-patient-care-information/covid-19-vaccine-patients-cancer
- CDC:https://www.cdc.gov/vaccines/hcp/acip-recs/vacc-specific/covid-19.html
- AACR:https://cancerdiscovery.aacrjournals.org/content/early/2021/01/04/2159-8290.CD-20-1817.full-text.pdf
- ESMO:https://www.esmo.org/covid-19-and-cancer/covid-19-vaccination
- AIOM,COMU,CIPOMO: https://www.aiom.it/wp-content/uploads/2020/12/20201231_Vaccino_COVID_19_AIOM_CIPOMO_COMU_1.0.pdf
- BSMO: https://www.bsmo.be/news/bsmo-statements-on-covid-vaccination/
- Hungarian Society of Oncologists: hu, Országos Onkológiai Intézet-National Institute of Oncology https://onkol.hu/wp- content/uploads/2021/01/covidtaj_onkologiai_betegeknek20210108.pdf, https://koronavirus.gov.hu
- FHI-Folkehelseinstituttet: https://www.fhi.no/sv/vaksine/koronavaksinasjonsprogrammet/hvem-kan-fa-koronavaksine/
- HZJZ:https://www.hzjz.hr/wp-content/uploads/2020/03/CDC_preporuke_prijevod_o_cijepljenju_protiv_COVID-19_za-klinicare.pdf
- DGHO: https://www.dgho.de/publikationen/stellungnahmen/gute-aerztliche-praxis/coronavirus/covid-19-vakzine-20210107.pdf
- PTO – Polish Cancer Society: (http://pto.med.pl/pto-chorzy-na-nowotwory-powinni-byc-uwzglednieni-priorytetowo-w-narodowym-programie-szczepien
- FACME – Spanish Federation of Scientific-Medical Societies, Spanish Medical Oncology Society (SEOM) and Spanish Radiation Oncology Society (SEOR): https://facme.es/covid-19/covid-19-documentos/, SEOM website (https://seom.org/vacunacion)
- HESMO: https://www.hesmo.gr/el/
- SWISS CONFEDERATION,DFI,CFV: https://www.infovac.ch/docs/public/coronavirus/covid-19-recommandation-pour-vaccins-arnm-120121.pdf
- Austria’s Bundesministerium, OAK, Onkopedia (DGHO, OeGHO, SSMO, SGHSSH): sozialministerium.at, Www.aerztekammer.at, Www.onkopedia.com
- UK Chemotherapy Board Member organisations(BOPA,ACP,UKONS, Royal college of Physicians, Royal college of Radiologists, Royal college of Pathologists): https://4bd2316d-e45d-4e90-96b5-431f1c12dd3e.filesusr.com/ugd/638ee8_bc24796daf974cfa830a432248401191.pdf, https://www.gov.uk/government/publications/covid-19-the-green-book-chapter-14a, BSBMTCT-British Society of Blood and Marrow Transplantation & Cellular Therapy, Bloodcancer.org.uk, The European Society for Blood and Marrow Transplantation-EBMT
- Czech Oncology
https://www.mou.cz/informace-k-ockovani-proti-covid-19-pro-pacienty/t5366, National Czech oncology guidelines:
https://www.linkos.cz/lekar-a-multidisciplinarni-tym/personalizovana-onkologie/modra-kniha-cos/online-novelizace-dodatky/online-novelizace-modre-knihy-kapitola-39-vakcinace-doporuceni-pro-ockovani-prot/
https://covid.gov.cz/situace/ockovani/informace-pro-osoby-s-chronickym-onemocnenim - Slovenia’s Institute of Oncology: (https://www.onko-i.si/onkoloski-institut/medijsko-sredisce/novice/novica/priporocila-za-cepljenje-proti-covid-19-onkoloskih-bolnikov), Slovenia’s National Institute of Public Heath: https://www.nijz.si/sites/www.nijz.si/files/uploaded/004-cepiva_gradivo_za_strokovno_javnost_29122020.pdf
- SBOC- The Brazilian Society of Clinical Oncology:https://sboc.org.br/guias-e-infograficos/item/2150-covid-19-vacinacao-de-pacientes-oncologicos
- Albanian Ministry of Health and Social Protection:
https://shendetesia.gov.al/fushata-e-vaksinimit-shqiperia-buzeqesh/
https://shendetesia.gov.al/vaksina-anti-covid/ - Mauri D, Tzachanis D, Valachis A, Kamposioras K, Tolia M, Dambrosio M, Zarkavelis G, Gkoura S, Gazouli I, De Lorenzo F, Apostolidis K. Behind the numbers and the panic of a viral pandemic: fixed restrictive oncology guidance may jeopardize patients’ survival. J BUON. 2020 May-Jun;25(3):1277-1280. PMID: 32862566.
- Kamposioras K, Mauri D, Papadimitriou K, Anthoney A, Hindi N, Petricevic B, Dambrosio M, Valachis A, Kountourakis P, Kopecky J, Kuhar CG, Popovic L, Chilingirova NP, Zarkavelis G, de Mello RA, Plavetić ND, Christopoulos C, Mostert B, Goffin JR, Tzachanis D, Saraireh HH, Ma F, Pavese I, Tolia M. Synthesis of Recommendations From 25 Countries and 31 Oncology Societies: How to Navigate Through Covid-19 Labyrinth. Front Oncol. 2020 Nov 19;10:575148. doi: 10.3389/fonc.2020.575148. PMID: 33330049; PMCID: PMC7711151.
-
Εμβολιάζονται τώρα:
– Πολίτες άνω των 60 ετών.
– Πολίτες με νοσήματα πολύ υψηλού κινδύνου. Μπορείτε να βρείτε όλες τις πληροφορίες σχετικά με την προτεραιοποίηση εδώ.
– Εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας.
Διαβάστε περισσότερα για την Προτεραιοποίηση εμβολιασμού κατά της Covid-19 εδώ.
Δείτε αν ανήκετε στην πληθυσμιακή ομάδα που μπορεί να εμβολιαστεί την τρέχουσα περίοδο με βάση τον ΑΜΚΑ σε συνδυασμό με τον ΑΦΜ σας και κλείστε το ραντεβού σας εδώ.
Είναι εφικτό μέσω της πλατφόρμας της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στο πεδίο Βεβαιώσεις/Πιστοποιητικά/Γνωματεύσεις και ακολούθως στην κατηγορία αίτηση/βεβαίωση για τον εμβολιασμό ευπαθών ομάδων με τα εξής βήματα:
-αναζήτηση με ΑΜΚΑ
-επιβεβαίωση στοιχείων ασθενούς (ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ κινητό και mail ασθενούς)
-επιλογή κατηγορίας, π.χ. Καρκίνος
-επιλογή διάγνωσης, π.χ. C50 (καρκίνος μαστού)
-επιλογή φαρμάκου (αναζήτηση με δραστική ουσία ή κωδικό φαρμάκου, υπάρχει και επιλογή για ακτινοθεραπεία)
-καταχώρηση
Μπορείτε να διαβάσετε την ανακοίνωση και τις σχετικές οδηγίες από ΗΔΙΚΑ.
κατεβάστε την επιστολή σε μορφή pdf
Αθήνα 24 Φεβρουαρίου 2021
Αξιότιμη
Κυρία Μαρία Θεοδωρίδου
Πρόεδρο Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού
Κοιν.
1. Αξιότιμο κύριο Βασίλη Κοντοζαμάνη
Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας
2. Αξιότιμη κυρία Μίνα Γκάγκα
Πρόεδρο Κ.Ε.Σ.Υ.
3. Αξίοτιμο κύριο Παναγιώτη Αρκουμανέα
Πρόεδρο ΕΟΔΥ
ΘΕΜΑ : ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΥΠΑΘΩΝ ΟΜΑΔΩΝ
Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε,
Σε συνέχεια της από 12 Φεβρουαρίου επιστολής μας σχετικά με την ανάγκη προτεραιοποίησης των ογκολογικών ασθενών στο εμβολιαστικό πρόγραμμα για τη νόσο covid19, θέλουμε να εκφράσουμε την ικανοποίησή μας για την άμεση αποδοχή του αιτήματός μας και την ταχεία ανταπόκριση της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών.
Με την παρούσα επιστολή, θα θέλαμε να σας αναφέρουμε τρία ακόμη θέματα τα οποία έχουν προκύψει από τη μέχρι σήμερα ακολουθούμενη διαδικασία του εμβολιαστικού προγράμματος, αιτούμενοι τη μέριμνα και τις ενέργειές σας για την επίλυσή τους. Συγκεκριμένα :
- Υπάρχει ανάγκη μέριμνας για τον εμβολιασμό ασθενών που δε δύνανται να μετακινηθούν προς τα εμβολιαστικά κέντρα. Το γεγονός ότι δεν μετακινούνται εκτός της οικίας τους θεωρητικά μειώνει τον κίνδυνο έκθεσης τους στον ιό. Ωστόσο οι ασθενείς αυτοί χρησιμοποιούν υπηρεσίες φροντίδας και κατ’ οίκο υποστήριξης, οι οποίες προσφέρονται από άτομα, τα οποία δεν μπορεί να διασφαλιστεί ότι τηρούν τα μέτρα προστασίας όπως προβλέπεται. Η δε βεβαρυμμένη υγεία τους, είναι σίγουρο ότι θα απαιτήσει, σε περίπτωση μόλυνσης, νοσηλευτική αντιμετώπιση. Πιστεύουμε ότι η συγκεκριμένη ανάγκη μπορεί να καλυφθεί με την ένταξη των συγκεκριμένων ασθενών στο πρόγραμμα που θα ακολουθηθεί για τον εμβολιασμό των τροφίμων στις διάφορες δομές υγείας, στις οποίες θα απαιτηθεί επίσκεψη ειδικών κλιμακίων. Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα δεν το αντιμετωπίζει μόνο μία μερίδα ογκολογικών ασθενών, αλλά και άτομα που νοσούν από άλλες παθήσεις, όπως νευρολογικά νοσήματα, σοβαρές αναπηρίες και άλλες σύνθετες περιπτώσεις.
- Προτείνουμε να προστεθεί στο έντυπο που λαμβάνουν οι εμβολιαζόμενοι, ερώτηση με την οποία να ερωτάται ο πολίτης αν βρίσκεται σε θεραπεία για κάποιας μορφής καρκίνο, ώστε να έχουν οι ιατροί τη δυνατότητα να εκτιμήσουν με μεγαλύτερη ορθότητα την κάθε περίπτωση. Στο περιεχόμενο του σύντομου ερωτηματολογίου που συμπληρώνουν οι πολίτες πριν τον εμβολιασμό και το οποίο προφανώς χρησιμοποιείται σε όλα τα εμβολιαστικά προγράμματα, δεν υπάρχει ερώτηση που να αναφέρεται ρητά στον καρκίνο, παρά το γεγονός ότι υπάρχει αναφορά (βλ. «ανοσοεπάρκεια», «ανοσοτροποιητικά φάρμακα») σε λήψη φαρμάκων που πιθανόν να λαμβάνουν ασθενείς με καρκίνο. Αυτό όμως δημιουργεί σύγχυση, καθώς τις περισσότερες φορές δε γνωρίζουν οι ασθενείς τον τύπο των φαρμάκων που λαμβάνουν ούτε μπορούν να γνωρίζουν τι αυτά προκαλούν στη λειτουργία του οργανισμού τους.
- Με δεδομένο ότι ξεκινά το επόμενο διάστημα ο εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων, στους οποίους εντάσσονται και οι ασθενείς με καρκίνο, εντοπίζουμε σοβαρό πρόβλημα στον εντοπισμό και την ειδοποίηση των συγκεκριμένων ασθενών, καθώς δεν υπάρχει στη χώρα μας Εθνικό Μητρώο Νεοπλασιών, που θα διευκόλυνε τη διαδικασία. Προτείνουμε τη δημιουργία ξεχωριστής ροής εμβολιασμού, παράλληλα με την υπάρχουσα, η οποία θα αφορά τις συγκεκριμένες κατηγορίες πολιτών και θα δίνει τη δυνατότητα στους ασθενείς να επικοινωνούν είτε ψηφιακά είτε τηλεφωνικά οι ίδιοι για το κλείσιμο ραντεβού. Η χρήση του ΑΜΚΑ σε συνδυασμό με μία υπεύθυνη δήλωση του πολίτη ότι ανήκει στις ευπαθείς ομάδες σύμφωνα με τα κριτήρια που έχουν τεθεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμού, πιστεύουμε ότι μπορεί να διευκολύνει τη διαδικασία.
Τέλος θέλουμε και πάλι να υπενθυμίσουμε την ανάγκη έκδοσης σαφών οδηγιών για τον εμβολιασμό των ογκολογικών ασθενών αλλά και των ασθενών με εμπειρία καρκίνου, καθώς λόγω των πολλών και διαφορετικών τύπων καρκίνου είναι πολύ πιθανό να μην αρκούν γενικές κατευθύνσεις προς όλους, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων και τις υποδείξεις – αναφορές που σημειώνει και η ESMO στις κατευθυντήριες οδηγίες που έχει εκδώσει. Επιπλέον αντιλαμβανόμαστε ότι η διαδικασία αυτή δεν είναι στατική, καθώς τα νέα δεδομένα που προκύπτουν και τα νέα εμβόλια που πρόκειται να κυκλοφορήσουν στο ορατό μέλλον, προοιωνίζουν νέες προσαρμογές που θα απαιτηθούν.
Είμαστε στη διάθεσή σας για επιπλέον ενημέρωση και επιθυμούμε να συνδράμουμε εποικοδομητικά το έργο σας.
Με εκτίμηση
Καίτη Αποστολίδου
Πρόεδρος
κατεβάστε την επιστολή σε μορφή pdf
Αθήνα 12 Φεβρουαρίου 2021
Αξιότιμη
Κυρία Μαρία Θεοδωρίδου
Πρόεδρο Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών
Κοιν. 1. Αξιότιμο κύριο Βασίλη Κοντοζαμάνη
Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας
2. Αξιότιμη κυρία Μίνα Γκάγκα
Πρόεδρο ΚΕΣΥ
3. Αξιότιμο κύριο Θάνο Δημόπουλο
Πρόεδρο Ογκολογικής Επιτροπής ΚΕΣΥ
4. Αξιότιμη κυρία Μαρία Παγώνη
Πρόεδρο Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας
5. Αξιότιμο κύριο Ιωάννη Μπουκοβίνα
Πρόεδρο Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας
ΘΕΜΑ : ΑΙΤΗΜΑ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΣΟ COVID19 & ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΥΣΤΑΣΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΆ ΜΕ ΤΟΝ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟΥ
Αξιότιμη κυρία Πρόεδρε,
H Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου υποστηρίζει τον καθολικό εμβολιασμό ως μέθοδο αποτελεσματικής αντιμετώπισης της νόσου covid-19 και των συνεπειών της στην κοινωνία και την χώρα μας, μαζί με τα γνωστά μέτρα προφύλαξης από την μόλυνση.
Ωστόσο, με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό εμβολίων διαφορετικής επιστημονικής προσέγγισης και δράσης και την έλλειψη ικανού αριθμού μελετών σχετικά με την επίδραση που αυτά θα έχουν στους ασθενείς με ενεργή νόσο σε θεραπεία, σε άτομα που έχουν τελειώσει την θεραπεία τους και δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί πενταετία από το τέλος της, καθώς σε άτομα με εμπειρία καρκίνου και μακρόχρονη επιβίωση πέραν των 10 ετών, θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένη ανακοίνωση συγκεκριμένων συστάσεων από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
Η Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου, αιτείται την κατά προτεραιότητα ένταξη των ογκολογικών ασθενών στο εμβολιαστικό πρόγραμμα που πρόκειται να ανακοινωθεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών για τη λοίμωξη covid-19, δεδομένου ότι υπάγονται στις υψηλού κινδύνου νόσησης ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.
Η αντιμετώπιση του καρκίνου, αποτελεί μία σύνθετη, μακροχρόνια και πολύπλοκη διεπιστημονική διαδικασία, στην οποία οι ασθενείς επιβάλλεται να βρίσκονται συχνά σε επαφή με διάφορες δομές υγείας και υποβάλλονται σε ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών και διαγνωστικών επιλογών, οι οποίες δυνατόν να προκαλέσουν παρενέργειες και συνήθως ανοσοκαταστολή. Παράλληλα αρκετές φορές παρατηρείται επιβάρυνση από συνοσηρότητες και επιπλοκές, όπως ο αυξημένος κίνδυνος θρομβώσεων, οι οποίες καθιστούν τους συγκεκριμένους ασθενείς ιδιαίτερα ευάλωτους στον ιό Sars Cov2, ενώ η πιθανή μόλυνσή τους, έχει μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθεί δυσμενώς και να προκαλέσει βαριά νόσηση που δύσκολα θα αντιμετωπιστεί.
Επιπλέον με δεδομένο το γεγονός ότι οι οδηγίες που έχουν ανακοινωθεί από την ESMO, αναφέρουν σαφή διαφοροποίηση στον εμβολιασμό με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα εμβόλια, παρακαλούμε να προβείτε στην έκδοση σαφών οδηγιών για τον εμβολιασμό των ογκολογικών ασθενών αλλά και των ατόμων με εμπειρία καρκίνου, καθώς λόγω των πολλών και διαφορετικών τύπων καρκίνου είναι πολύ πιθανό να μην αρκούν γενικές κατευθύνσεις προς όλους. Θεωρούμε ότι ο κίνδυνος υποτροπών της νόσου και η αξιολόγησή τους, οφείλουν να αποτελούν ένα εκ των συνυπολογιζόμενων κριτηρίων .
Επίσης θα πρέπει να διευκρινιστεί και να ενταχθεί στον εμβολιαστικό προγραμματισμό, ότι για τους ασθενείς με καρκίνο απαιτείται ευελιξία σχετικά με το χρόνο εμβολιασμού, δεδομένου ότι, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, η επιλογή της κατάλληλης χρονικής στιγμής εμβολιασμού για κάθε ασθενή, είναι σε άμεση συνάρτηση της θεραπείας που λαμβάνει και πρέπει να ορίζεται αποκλειστικά από το θεράποντα ιατρό τους.
Επί πλέον θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντική την προσωπική ενημέρωση όλων των ιατρών ογκολογικών ειδικοτήτων, καθώς και των παθολόγων και γενικών γιατρών, για τις συστάσεις της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού, ώστε η πληροφόρηση να είναι ακριβής και αποτελεσματική.
Είμαστε στη διάθεσή σας για επιπλέον ενημέρωση και διευκρινήσεις
Με εκτίμηση
Καίτη Αποστολίδου
Πρόεδρος
Οδηγίες για τον Εμβολιασμό Ασθενών με Αιματολογικά Νοσήματα έναντι του ιού SARS-COV-2
12 Ιανουαρίου 2021
Μαρία Παγώνη
Ιωάννης Μπαλταδάκης
Ιωάννης Μπάτσης
Για το ΔΣ της ΕΑΕ
Αθήνα, 11 Ιανουαρίου 2021
Ι. Εισαγωγή
Σε μια εποχή που υπάρχει παγκόσμια αβεβαιότητα για την πανδημία του νέου κορωνοϊού SARS-COV-2 και απορρύθμιση της κανονικότητας, ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στους ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα..(διαβάστε περισσότερα)
Διαβάστε τις Οδηγίες της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας για για τον Εμβολιασμό Ασθενών με Αιματολογικά Νοσήματα έναντι του ιού SARS-COV-2 στην ιστοσελίδα της
Οδηγίες Διαχείρισης Ασθενών με Συμπαγείς Όγκους σχετικά με τον Εμβολιασμό για τη νόσο Covid-19
19 Ιανουαρίου 2021
Οι αρχικές εγκριτικές μελέτες των εμβολίων mRNA δεν συμπεριέλαβαν ογκολογικούς ασθενείς, ωστόσο η διεθνής επιστημονική κοινότητα συγκλίνει στην ανάγκη οι ασθενείς αυτοί όχι μόνο να μην αποκλειστούν από τον προληπτικό εμβολιασμό, παρά τη σχετική έλλειψη βιβλιογραφικών δεδομένων, αλλά και να έχουν προτεραιότητα, διότι αποδεδειγμένα ανήκουν σε ομάδα υψηλοτέρου κινδύνου νόσησης και ανάπτυξης επιπλοκών από COVID-19. Η ασφάλεια των εμβολίων στο γενικό πληθυσμό μαζί με την ικανοποιητική ανοσιακή απόκριση των ασθενών με συμπαγείς όγκους σε λοίμωξη με COVID-19, μας διαβεβαιώνει για την ανάγκη εμβολιασμού τους κατ’ αναλογία με τις άλλες ευπαθείς ομάδες πληθυσμού.
Τονίζεται η ανάγκη διαχωρισμού σε υποομάδες και λεπτομερούς εκτίμησης της σχέσης κινδύνου/οφέλους κατά περίπτωση:
- ασθενείς με ιστορικό καρκίνου και χωρίς ενεργό νόσο (cancer survivors): θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως ο γενικός πληθυσμός
- ασθενείς με ενεργό (μεταστατικό) καρκίνο χωρίς θεραπεία ή σε θεραπείες συντήρησης μη κυτταροτοξικές (πχ. ορμονοθεραπεία): δεν έχουν αντένδειξη για εμβολιασμό, εκτίμηση κατά περίπτωση. Σε περιπτώσεις λευκοπενίας, συστήνεται να προηγείται ανάλογος έλεγχος και εξατομικευμένη προσέγγιση
- ασθενείς υπό μονοκλωνικά αντισώματα (π.χ. trastuzumab): δεν υπάρχουν δεδομένα, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως παραπάνω, δεν έχουν αντένδειξη για εμβολιασμό
- ασθενείς που λαμβάνουν αναστολείς τυροσινικής κινάσης: Δε φαίνεται να επηρεάζεται η ανοσιακή απόκριση και αντιμετωπίζονται όπως παραπάνω
- ασθενείς υπό ακτινοθεραπεία: δεν υπάρχουν δεδομένα, ωστόσο πλην εξαιρέσεων, δε θα πρέπει να θεωρείται αντένδειξη για εμβολιασμό
- ασθενείς υπό κυτταροτοξική χημειοθεραπεία: αναμένεται να έχουν μειωμένη ανοσιακή απόκριση, αλλά δεν αποκλείονται από τον εμβολιασμό. Θα πρέπει να ακολουθείται σε αυτούς τους ασθενείς η υπάρχουσα εμπειρία και τακτική του εμβολιασμού για την εποχική γρίπη ως προς το χρονισμό του εμβολιασμού (~15 ημέρες μετά και ~7 ημέρες πριν τη χημειοθεραπεία στα σχήματα τριών εβδομάδων κοκ), καθώς και την εκτίμηση της απόκρισης με έλεγχο αντισωμάτων. Ανάλογος έλεγχος πιθανό να χρειάζεται και σε ασθενείς με παρατεταμένη λεμφοπενία υπό ή μετά από θεραπεία. Ο προσδιορισμός των αντισωμάτων παρουσιάζει ακόμη μεθοδολογικά προβλήματα
- ασθενείς υπό ανοσοθεραπεία με αναστολείς σημείων ελέγχου ανοσιακού κύκλου (immune checkpoint inhibitors): δεν υπάρχουν δεδομένα και είναι αναγκαίες ξεχωριστές μελέτες ή RWE (real world evidence). Ακολουθείται η υπάρχουσα εμπειρία του εμβολιασμού για την εποχική γρίπη, ενώ ως προς το χρονισμό θεωρείται μάλλον αποδεκτή η καθυστέρηση της δόσης για ολοκλήρωση προγράμματος εμβολιασμού
- ασθενείς που μολύνθηκαν ή/και νόσησαν από SARS-CoV-2: επίσης δεν αποκλείονται από τον εμβολιασμό. Ο εμβολιασμός (1η δόση) συστήνεται να απέχει τουλάχιστον 1 μήνα από τη μόλυνση και τουλάχιστον 15 ημέρες από την πλήρη ανάρρωση.
Επιπλέον τονίζεται η ανάγκη:
- εκτίμησης υπολοίπων παραγόντων κινδύνου για σοβαρή νόσηση από COVID-19 (ηλικία, συνοσηρότητα, είδος καρκίνου, γενική κατάσταση, κοκ)
- ειδικής μέριμνας για τους ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα, οι οποίοι είναι υψηλού κινδύνου για λοίμωξη με SARS-COVID-19 -εκτίμησης παραμέτρων όπως πρόσβαση στο εμβόλιο, είδος εμβολίου, επιδημιολογικό φορτίο περιοχής
- εξατομίκευσης της απόφασης και στάθμισης του κινδύνου/οφέλους από τους θεράποντες με ενημέρωση και συζήτηση με τον ασθενή
- εκτίμησης της δυνατότητας καθυστέρησης έναρξης της κυτταροτοξικής χημειοθεραπείας (σε νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς) για να προηγηθεί ο εμβολιασμός
- συνέχισης αυστηρής τήρησης των μέτρων προστασίας ειδικά για ασθενείς υπό ενεργό θεραπεία ή/και ανοσοκαταστολή ανεξάρτητα από ή και μετά τον εμβολιασμό
- συνέχισης αυστηρής τήρησης των μέτρων προστασίας αμέσως μετά τον εμβολιασμό για λόγους δημόσιας υγείας
- καταβολής προσπάθειας εμβολιασμού όλου του προσωπικού των ογκολογικών κέντρων
Τέλος συστήνεται ένθερμα η συλλογή και καταγραφή των δεδομένων εμβολιασμού των ογκολογικών ασθενών, με σκοπό τη συλλογή πολύτιμων πληροφοριών σε σχέση με την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των εμβολίων στον ογκολογικό πληθυσμό.
Βιβλιογραφία
https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/69/wr/mm695152e2.htm?s_cid=mm695152e2_w
ASCO/IDSA Webinar: The COVID-19 Vaccine & Patients with Cancer (17 Δεκ. 2020), https://www.idsociety.org/multimedia/clinician-calls/ASCO-IDSA-webinar-the-covid-19-vaccine-and-patients-with-cancer/
ESMO statement, https://www.esmo.org/covid-19-and-cancer/covid-19-vaccination
AACR COVID-19 and Cancer Task force position paper, DOI: 10.1158/2159-8290.CD-20-1817
Sultan Abdul-Jawad, et al: Cancer Cell https://doi.org/10.1016/j.ccell.2021.01.001.
Διαβάστε τις Οδηγίες της Ελληνικής Εταιρείας Παθολόγων Ογκολόγων για τον εμβολιασμό των ογκολογικών ασθενών έναντι της Covid-19 στην ιστοσελίδα της
Διαβάστε τις συστάσεις της Eυρωπαϊκής Ερευνητικής Πρωτοβουλίας για το ΧΛΛ (ERIC) στην ιστοσελίδα της http://www.ericll.org/covid-19-vaccine-cll/ (στα αγγλικά)
Υπό το φως των πρόσφατων εξελίξεων που σχετίζονται με την έγκριση και τη διάθεση εμβολίων κατά του SARS-CoV-2, η Eυρωπαϊκή Ερευνητική Πρωτοβουλία για το CLL (ERIC) θα ήθελε να παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη χρήση των εμβολίων SARS-CoV-2 σε ασθενείς με χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία (CLL).
Τα διαθέσιμα δεδομένα δείχνουν ότι τα τρέχοντα εμβόλια SARS-CoV-2 (covering mRNA, replication deficient and inactivated vaccine technologies) έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα και ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας με σπάνιες σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Τα εγκεκριμένα ή πλησίον της έγκρισης εμβόλια κατά του SARS-CoV-2 δεν ταξινομούνται ως εμβόλια εξασθενημένου ζωντανού ιού και επομένως μπορούν να χορηγηθούν με ασφάλεια ακόμα και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, όπως είναι οι περισσότεροι ασθενείς με CLL, παρόλο που το επίπεδο προστασίας που επιτυγχάνεται μετά τον εμβολιασμό δεν έχει καθοριστεί .
Ο εμβολιασμός είναι ιδιαίτερα ευεργετικός σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής πορείας COVID-19 και αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας, και αναδρομικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει ότι οι ασθενείς με CLL είναι πιο επιρρεπείς σε δυσμενή πορεία COVID-19 εάν νοσηλευτούν με σοβαρή νόσο.
Για αυτούς τους λόγους, η ERIC συνιστά εμβολιασμό κατά του SARS-CoV-2 για ασθενείς με CLL.
Λόγω των πιθανών ανοσοκατασταλτικών ιδιοτήτων διαφορετικών παραγόντων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του CLL, πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τον εμβολιασμό ασθενών που σκοπεύουν να λάβουν εμβόλιο SARS-CoV-2 (mRNA, replication deficient or inactivated) πριν από την έναρξη της θεραπείας, εκτός εάν μια καθυστέρηση στην έναρξη της θεραπείας είναι κλινικά απαράδεκτη.